Yazar: Psikolojik Danışman Ayşenur Güngör 

Özgüven eksikliği Kendine güven geliştirme, özsaygı, özgüven nasıl kazanılır, pozitif iç konuşma

Kendini sürekli yetersiz hissetmek, yeni fırsatlardan çekinmek, sosyal ortamlarda sessiz kalmak... Bunlar size tanıdık geliyorsa, muhtemelen özgüven eksikliği ile mücadele ediyorsunuz demektir. Özgüven, kişinin kendi yeteneklerine, değerine ve kararlarına duyduğu inançtır. Hayatımızın her alanını (ilişkiler, kariyer, kişisel gelişim) derinden etkileyen bu eksiklik, öğrenilmiş bir durumdur ve en iyi haber de budur: Öğrenilen her şey, değiştirilebilir!

Bu yazıda, özgüven eksikliğinin kökenine inecek ve psikoloji uzmanlarının önerdiği, kendine güven geliştirme yolculuğunuzda size rehberlik edecek 7 somut adımı inceleyeceğiz.

Özgüven Eksikliği Neden Kaynaklanır?

Düşük özgüven genellikle tek bir nedene bağlı değildir, ancak erken çocukluk deneyimleri ve olumsuz içsel diyaloglarla şekillenir:

• Eleştirel Çevre: Çocuklukta aşırı eleştirilme, sürekli başkalarıyla kıyaslanma veya sevgi eksikliği hissetme.

• Olumsuz İç Ses: Beyninizde sürekli dönen "Yapamam," "Yetersizim," "Başarısız olacağım" gibi yıkıcı düşünce kalıpları.

• Geçmiş Başarısızlıkları Abartma: Yaşanan bir başarısızlığı kişiliğinizin tamamına yayma ve "deneyimi" değil, yalnızca "hata"yı görme eğilimi.

1. Özsaygı ve Özgüveni Ayırın

Özgüven ve özsaygı sıklıkla karıştırılır, ancak aralarındaki farkı bilmek kritik öneme sahiptir:

• Özgüven: Yaptıklarınızla, yani becerileriniz ve performansınızla ilgilidir. (Örn: "Topluluk önünde iyi konuşabilirim.")

• Özsaygı: Olduğunuz kişiyle, yani koşulsuz değerinizle ilgilidir. (Örn: "Hata yapsam da değerli bir insanım.")

Kendine güven geliştirme yolculuğunda asıl hedef, başarısızlıklarınız ne olursa olsun kendinize değer vermeyi öğrenmek, yani özsaygınızı güçlendirmektir.

2. Olumsuz İç Konuşmayı Yakalayın ve Dönüştürün

Özgüven eksikliğinin en büyük düşmanı, zihninizdeki o acımasız eleştirmendir. Bu ses, gerçekliği değil, sadece korkularınızı yansıtır.

Pratik Adım: Düşünce Kaydı Tutmak

1. Düşünceyi Yakala: "Toplantıda çok saçmalayacağım." gibi olumsuz bir düşünceyi not alın.

2. Kanıtı Sorgula: Bu düşüncenin doğru olduğunu gösteren somut kanıtlar neler? (Genellikle somut kanıt bulmakta zorlanırsınız.)

3. Yerine Koy: Düşünceyi daha gerçekçi ve şefkatli bir ifadeyle değiştirin: "Gergin hissediyorum, ama iyi hazırlanmıştım. En kötü ihtimalle hata yapsam bile, bu beni değersiz yapmaz."

Bu pozitif iç konuşma pratiği, zamanla beyninizin varsayılan ayarını değiştirecektir.

3. Küçük Başarı Hedefleri Belirleyin

Özgüven nasıl kazanılır? sorusunun cevabı genellikle büyük adımlarda değil, küçük ve ulaşılabilir hedeflerde gizlidir. Her bir küçük hedefi başarmak, beyninize "yapabilirim" mesajını gönderir.

• Hemen büyük bir sunum yapmaya çalışmak yerine, önce bir meslektaşınıza fikrinizi net bir şekilde sunmayı deneyin.

• Hemen spor salonuna yazılmak yerine, her gün 15 dakikalık bir yürüyüş yapmayı hedefleyin.

Koyduğunuz bu mikro hedeflere ulaştığınızda, o başarı hissini kutlayın.

4. Beden Dilinizi Değiştirin: Güç Pozları

Duruşunuz, sadece dışarıya değil, aynı zamanda beyninize de bir mesaj gönderir. Düşük omuzlar ve kapalı bir duruş, zayıflık mesajı verirken, açık ve dik bir duruş (Power Pose), kendinizi daha güçlü hissetmenizi sağlayabilir.

• Pratik Adım: Önemli bir görüşmeden veya sosyal etkinlikten önce, elleriniz belinizde veya başınızın üstünde, dik bir pozisyonda 2 dakika durun. Bu, stresi azaltan ve güveni artıran hormonların salınımına yardımcı olabilir.

5. Başkalarıyla Kıyaslamayı Bırakın

Sosyal medya çağında, sürekli olarak başkalarının "mükemmel" hayatlarıyla kendimizi kıyaslamak, özgüven eksikliğini besleyen en büyük zehirlerden biridir. Kıyaslama, daima kaybedeceğiniz bir oyundur, çünkü her zaman sizden daha iyi görünen, daha zengin veya daha başarılı biri olacaktır.

Unutmayın: Odak noktanız, başkalarından daha iyi olmak değil, dün olduğunuz kişiden daha iyi olmaktır.

6. Konfor Alanınızı Adım Adım Genişletin

Özgüveni düşük kişiler, başarısızlık korkusu nedeniyle eylemsiz kalma eğilimindedir. Kendine güven geliştirme süreci, bilinçli olarak konfor alanınızın dışına çıkmayı gerektirir.

• Örnekler: Tanımadığınız birine bir soru sormak, bir topluluğa katılmak, bir restoranda yemeğinizin soğuk olduğunu söylemek.

Bu küçük riskleri almak, beyninize "zorluklarla başa çıkabilirim" deneyimini kazandırır.

7. Profesyonel Destek Almayı Düşünün

Eğer özgüven eksikliği, hayatınızı felç ediyor, depresyon veya sosyal anksiyeteye yol açıyorsa, profesyonel yardım almak en doğru adımdır.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi yaklaşımlar, özgüveninizi kökten zedeleyen olumsuz düşünce kalıplarını kalıcı olarak yeniden yapılandırmada kanıtlanmış bir başarıya sahiptir.

Sonuç: Değeriniz Koşulsuzdur

Özgüven eksikliği, kendinize olan inancınızı gölgeleyebilir, ancak değerinizi asla belirlemez. Unutmayın ki, sizin değeriniz yaptıklarınıza ya da hatalarınıza bağlı değildir; değeriniz koşulsuzdur. Özgüven nasıl kazanılır? sorusunun cevabı, kendinize karşı daha şefkatli olmayı ve küçük adımlarla risk almayı öğrenmekten geçer.

Siz bu yolda atacağınız ilk adımı belirlediniz mi?

Sevgiyle ve Sağlıkla Kalın!